ورتبروپلاستی یک درمان غیرجراحی برای استحکام بخشیدن به مهره‌های شکسته است که در انجام آن از تصویربرداری (CT Scan) کمک گرفته می‌شود. این درمان خاص مهره‌هایی است که در اثر استئوپروز تحلیل رفته و نهایتاً دچار شکستگی شده‌اند، بیماران مبتلا به متاستاز و MM و مواردی از همانژیوم‌های مهره‌ای می‌باشد.
ورتبروپلاستی توانایی‌های حرکتی بیمار را افزایش داده و به بیمار این امکان را می‌دهد که فعالیت‌های قبلی خود را از سر بگیرد، همچنین این درمان از کلاپس (Collapse) بیشتر مهره‌ها جلوگیری می‌کند.
این درمان معمولاً درد حاصله از شکستگی را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. غالباً ورتبروپلاستی بدین صورت انجام می‌شود که مخلوطی از یک سیمان ارتوپدی توسط یک سوزن به داخل شکستگی تزریق می‌شود.
رایج‌ترین کاربردهای ورتبروپلاستی کدامند؟
- درمان ناشی از شکستگی‌ها که به علت استئوپروز به وجود آمده‌اند.
- بیمارانی که آنقدر پیر و ناتوان هستند که نمی‌توانند عمل جراحی باز مهره را تحمل کنند.
- بیمارانی که استخوان‌هایشان برای جراحی‌های ترمیمی مهره‌ها بسیار ضعیف است.
- بیمارانی که در اثر تومور بدخیم دچار تخریب مهره شده‌اند.
- بیماران جوان‌تر که در اثر استفاده طولانی مدت از استروئیدها دچار استئوپروز شده‌اند.
- بیمارانی که به علت اختلالات متابولیکی دچار استئوپروز شده‌اند.
- بیمارانی که به علت درد شدید نیاز به بستری شدن در بیمارستان را دارند، یا در شرایطی که بیماران به استراحت و دارو محدود می‌شوند.
ورتبروپلاستی چگونه انجام می‌شود؟
به بیمار داروی آرام بخش تزریق خواهد شد و برای بی‌حس کردن پوست و عضلات مجاور مهره شکسته، بی‌حس کننده موضعی تزریق می‌شود. قبل از پروسیجر حتماً برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی از آنتی‌بیوتیک وریدی نیز استفاده می‌شود.
از میان یک شکاف کوچک و به کمک فلوروسکوپی، یک سوزن تو خالی از میان عضلات عبور داده می‌شود تا جایی که نوک سوزن دقیقاٌ به محل شکستگی برسد. سپس رادیولوژیست آزمایشی به نام intraosseous venography(ونوگرافی بین استخوانی) انجام می‌دهد تا مطمن شود که سوزن در مکانی مناسب در شکستگی قرار گرفته است. به محض اینکه سوزن در مکان مناسب قرار گرفت سیمان ارتوپدی تزریق می‌شود. این سیمان خیلی سریع در مدت زمان 20-10 دقیقه سفت می‌شود.
در پایان پروسه، یک CT scan برای چک کردن موقعیت و توزیع مناسب سیمان انجام می‌شود. طولانی‌ترین قسمت ورتبروپلاستی قرار دادن سوزن در بهترین مکان مهره کلاپس شده می‌باشد. معمولاً ورتبروپلاستی کمتر از یک ساعت به طول می‌انجامد. (اگر هر دو طرف مهره به درمان نیاز داشته باشد زمان طولانی‌تر می‌گردد) اگرچه بیمار اجازه رانندگی بلافاصله بعد از انجام پروسه را ندارد، ولی اگر مسافت کوتاه باشد می‌تواندبا یک فرد بزرگسال مقداری راه رود و همچنین می‌شود بیمار حتماً یک شب در بیمارستان تحت نظر بستری شود.
همچنین برای بیمار یک دوره آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می‌شود و لازم است بیمار یک هفته بعد جهت معاینه مراجعه نماید. چه کسی نتیجه پروسه را آماده می‌کند و بیمار چگونه آن را دریافت می‌کند؟ اکثر بیماران قادر خواهند بود به فاصله کمی بعد از انجام ورتبروپلاستی روی پای خود بایستند، آنها قادرند بعد از یک ساعت استراحت راه بروند و رادیولوژیست بلافاصله به آنها می‌گوید که پروسه موفقیت آمیز بوده است.
در بعضی از موارد ممکن است چند روز طول بکشد تا نتیجه پروسه را تشخیص دهند. معمولاً در طول هفته اول بعد از انجام پروسه برای بررسی وضعیت بهبودی و جواب دادن به سوالات بیماران با آنها از طریق تلفن تماس گرفته خواهد شد. پزشک معالج یا شخصی که اقدامات اولیه درمان را می‌داند مراقبت از بیمار را ادامه خواهند داد.
فوائد ورتبروپلاستی:
- به دلیل اینکه درد ناشی از شکستگی compression به کمک ورتبروپلاستی به طور چشمگیری کاهش می‌یابد بیمار احساس آسودگی زیاد خواهد نمود. فقط بعد از چند هفته اکثر بیماران قادرند داروی مسکن را به طول چشمگیری کاهش دهند در اکثر بیماران علائم و ناراحتی‌ها کاملاً از بین می‌رود.
- حدوداً 75% از بیماران قادرند فعالیت‌ها و حرکاتی را که قبل از انجام پروسه قادر به انجام آن نبودند بعد از پروسه دوباره از سر بگیرند، که این فعالیت‌ها فاکتوری هستند بر علیه استئوپروز. بعد از ورتبروپلاستی آن دسته از بیمارانی که قادر به حرکت نبودند می‌توانند از رختخواب برخیزند که این خود ریسک پنومونی را در آنها کاهش می‌دهد. افزایش فعالیت، عضلات را قوی می‌کند، این پدیده باعث افزایش میل به تحرک در بیماران می‌گردد.
ریسک‌ها ورتبروپلاستی:
- ممكن است مقدار كمي از سيمان ارتوپدي از بدن مهره به بيرون نشت كند كه اين مساله زياد جدي و خطرناك نيست، به جز در مواردي كه اين ماده به داخل كانال نخاعي نشت كند.
- مشكلات و ناراحتي‌هاي ديگري كه مكن است رخ دهد شامل: عفونت، خونريزي، افزايش درد در ناحيه پشت و علائم اعصابي مثل بي‌حسي يا سوزش است. در موارد بسيار نادر ممكن است فلج رخ دهد.
دکتر حسین قناعتی، متخصص رادیولوژی با سابقه طولانی در زمینه تصویربرداری پزشکی، یکی از پزشکان برجسته در این حوزه به شمار می‌آیند. ایشان با بهره‌گیری از دانش و تجربه‌ی گسترده خود، خدمات تشخیصی دقیقی را به بیماران ارائه می‌دهند. دکتر قناعتی علاوه بر فعالیت بالینی، به پژوهش و آموزش در زمینه رادیولوژی نیز مشغول هستند و مقالات و ترجمه‌های متعددی در این زمینه به چاپ رسانده‌اند.
